Ali Kemal ERDEM’in özel haberi
Trafik yoğunluğu Türkiye’de özellikle İstanbul ve büyükşehirlerde ciddi bir sorun. Kimi zaman saatler süren bekleyişler insanları hem maddi olarak hem de ruhen yıpratabiliyor.
Yollarda yaşanan tek sorun trafik yoğunluğu değil. İnsanların belki de en çok tartışma hatta kavga yaşadığı yerlerin başında yollar geliyor.
Bunun içinde ila ki trafiğin yoğun olması da gerekmiyor. Kimi zaman bomboş bir yolda bile insanlar arasında tartışmaların hatta sonu ölümle yaralanmayla bitebilen kavgaların olabildiği görülüyor.
Yaşanan bu yol kavgalarının son kurbanı eski eski milli futbolcu Oktay Derelioğlu ve eşi Başak Derelioğlu oldu. Derelioğlu çifti seyir halindeyken tartışma yaşadıkları bir diğer aracın içindeki kişilerce ağır şekilde darp edildiler. Uğradığı saldırıda kolu kırılan Oktay Derelioğlu, saldırganların en ağır şekilde cezalandırılmasını istedi.
Derelioğlu’nun yolda başına gelen olay ne ilk, ne son olacak. Derelioğlu gibi onlarca kişi neredeyse her gün yollarda yaşanan tartışmaların kavgaların mağduru oluyor. Öyle ki en sakin insanlar bile trafikte bir tartışmaya dahil olmuş veya olma aşamasına gelmiştir.
Trafikte yaşanan ve kimi insanların psikolojisinde derin izler bırakan bu olaylar “Yol Şiddeti Öyküleri: Bir Nitel Çalışma” adıyla araştırmaya konu oldu.
2022 yılında Ege Üniversitesi Madde Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç Bilimleri Enstitüsü Bağımlılık Toksikolojisi Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Serap Annette Akgür ve Psikolog Doktor Alev Aktaş tarafından yapılan araştırmaya dair bilgileri içeren makale ODTÜ’ye ait Trafik ve Ulaşım Araştırmaları Dergisi’nde de yayınlanarak internet ortamında yer aldı.
Araştırmada “online veri toplamı yöntemi ile kişilerin yollarda yaşadıkları şiddet öykülerine yer veriliyor.
81 kişi katılımcının olduğu araştırmaya katılanların 61’i otomobil sürücüsü, 3’ü minibüs sürücüsü, 3’ü motosiklet sürücüsü, 2’si bisiklet sürücüsü, 3’ü yaya ve 9’u yolcu. Katılımcıların tamamı İzmir’de yaşıyor ve 42’si kadın, 39’u erkek.
KAVGALARIN TÜRLÜ NEDENLERİ VAR
Katılımcılarla yapılan ankete göre yollardaki şiddet olaylarının yaşanma nedenleri “Yol vermeme, tehlikeli araç kullanma, sözlü sataşma ve el kol hareketi yapma, kadın sürücü olma, aşırı hızla araç kullanma, kazaya karışma, yayanın aniden yola atlaması, acemi sürücü olma, yolcu alma yarışı, kısa mesafe yolculuk (ticari taksi) şeklinde sıralandı.
-“SİLAH ÇEKTİ 50 KM TAKİP ETTİ”
Araştırmada katılımcıların yaşadıkları şiddet olaylarından kısa cümlelerle yer verildi. İşte onlardan bazıları…
– Kusurlu yol almak isteyene yol vermedim, silah çekti, sonradan görme müteahhit tip, tabii ki kaçtım. (24 nolu katılımcı, sürücü, erkek, 39 yaş)
– Araç yol istedi, vermeyince önüme ilk geçtiğinde durdu ve inip arabama yürüdü, gaza basıp kaçtım, 50 km kadar takip etti, aksiyon filmi kıvamındaydı, sonunda Yalova’da feribot ayrımında düz giderek izimi kaybettirdim. (60 nolu katılımcı, sürücü, erkek, 56 yaş)
– Arkadaşımın kullandığı araçtaydım. Arkamızdaki araç arabasını oldukça tehlikeli kullanıyordu. Tamamen eğlence amaçlı olduğunu düşünüyorum. Biz kaçtıkça o bizim arkamıza geliyordu. Onun yüzünden biz kaza yapabilirdik. Normal yolumuzdan saparak arkamızdaki araçtan kurtularak çözümü bulduk. (6 nolu katılımcı, yolcu, kadın, 25 yaş)
– Selektör ve makas yaparak trafikte sıkıştırıldım, el kol hareketleriyle rahatsız edildim. (20 nolu katılımcı, sürücü, kadın, 29 yaş)
– Oldukça lüks bir D segment otomobil süren fakat hayatı boyunca kazandığı tek şey para olan şişman ve orta yaş üstü bir trafik canavarı, arabada eşimle kızım da varken, biz ağır ilerleyen bir kamyonu sollamak üzere sol şeritte hızlanmaya başlamışken, sağ şeritten sol şeride doğru aracımıza çarpması kaçınılmaz bir hizada olduğu halde “makas atma” denemesi gerçekleştirdi; ben de uzun uzun kornaya basarak vazgeçmesini sağladım. Biz kamyonu geçtikten kısa süre sonra agresif bir şekilde aracı ile önümüze geçip sıkıştırmaya ve durdurmaya çalıştı… (37 nolu katılımcı, sürücü, erkek, 37 yaş)
– Karşıdaki iki eleman el kol yaptı arabasına değdirdik diye ben de sizi çok kötü döverim dedim içeri girdiler. (12 nolu katılımcı, sürücü, erkek, 19 yaş)
– Arabaya yaklaşıp küfretti arabanın aynasını kırıp hızlıca uzaklaştı trafiğin ortasında olduğumuz için bir şey yapamadık. (17 nolu katılımcı, sürücü, kadın, 34 yaş)
– Ben doğru taraftaydım, karşıdan biri ters yöne karşıma girdi ve geri gitmemi terbiyesizce istedi ve tehdit etti, çevre esnaflar sakinleştirmeye çalıştı bizi, sonucunda eşek gibi kendisi geri gitti, çember sakallı bir adamdı ve aracı Suv du, muhtemelen kadın olduğum için öyle davrandı. (39 nolu katılımcı, sürücü, kadın, 45 yaş)
– Otomobilimde yeşilde geçerken kırmızıda geçen bir kamyoneti elimle protesto ettim. Peşime takıldı, önümü kesti, aracımı yumrukladı. Genç ve iriydi, aracı kilitleyip bekledim. (59 nolu katılımcı, sürücü, erkek, 56 yaş)
– …şehirler arası yolculuk yapan araç tarafından sıkıştırıldım. Bayan şoför olmak zor maalesef ki… (13 nolu katılımcı, sürücü, kadın, 35 yaş)
– Kadın sürücü olduğumdan dolayı trafikte sıkıştırılmaya çalışılıyordum. Çözüm olarak ben de çekingen davranmak yerine üstüne gidiyorum. Bir de bu nedenden dolayı küçük araç kullanmıyorum. (18 nolu katılımcı, sürücü, kadın, 43 yaş)
– “Haklı olmama rağmen kadın olduğum için sanıyorum karşı taraf agresifti, bir süre takip ederek sıkıştırdı trafikte. 0(67 nolu katılımcı, sürücü, kadın, 52 yaş)
ÖFKE, KORKU VE KAYGI HİSSEDİYORLAR
Araştırma kapsamında şiddete maruz kalanların o an hissettiği duygular öfke, korku ve kaygı olarak tanımlanmış. Bunlara dair de örnekler yer alıyor. Olayların insanların psikolojileri üzerinde çok ciddi etkiler bıraktığı hatta bu nedenle uzun süre araç kullanmaya korkan insanların dahi olduğu örneğin şu anlatımda görülüyor:
TAM ÜÇ HAFTA KORKUDAN ARABAYA BİNEMEDİM
“4 yıl önce ilk kez trafiğe çıktığımda sağdan gelen bir minibüs ile trafikte neredeyse çarpışacaktık. İlk kez trafiğe çıktığım için hatalıydım ve çok korkmuştum. Asıl korkutucu kısmı daha sonraymış meğer. Minibüs şoförü indi. Bana, kadın olduğum için bana ehliyet verene, tüm bu sisteme küfür etti. Çok korktum ve eve çok zor geldim. Tam 3 hafta korkudan arabaya binemedim.” (29 nolu katılımcı, acemi sürücü, kadın, 27 yaş)
EN ÇOK KADINLAR MAĞDUR
Yapılan değerlendirmede ise trafik ortamında yol şiddeti davranışlarını en sık motorlu araç sürücülerinin deneyimlediği belirtildi. Yine araştırmada bu davranışların daha fazla sıklıkta mağdurunun kadınlar, failinin ise erkekler olduğu belirtildi.
EĞİTİM BİRİNCİ ÇÖZÜM
Araştırmada yollardaki şiddetin azaltılmasına dair öneriler bölümünde sistemli bir eğitim programı oluşturularak yaş gruplarına uygun bir şekilde eğitim faaliyetlerinin yaygınlaştırılmasının uzun vadede katkı sağlayacağı düşünülmesi gerektiği kaydedildi.
TRAFİK SIKIŞIKLIĞININ AZALMASI DA KATKI SAĞLAYABİLİR
Araştırmada çevresel sorunların telafi edilmesinin yol şiddeti olaylarının azalmasında etkili olabileceği, kaydedilerek, “Özellikle büyükşehirlerdeki trafik sıkışıklığı probleminin ortadan kaldırılması veya azaltılması yol şiddetini etkileyen bu tür bir durumsal faktörün kontrolüne katkı sağlayabilir” denildi.
patronlardunyasi.com
